Regio – De uitstoot van broeikasgassen naar nul brengen en ons aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering die we nu al merken: dat zijn de twee grote uitdagingen van klimaatverandering. Deze twee uitdagingen moet je volgens onderzoekers van Deltares en de TU Eindhoven samen aanpakken. Maar in beleid en wetenschap zijn dit nog gescheiden werelden. In een nieuwe discussiepaper stellen de onderzoekers dat er meer samenhang nodig is. Het Deltaprogramma kan hier een belangrijke rol in spelen.
Bestuurlijke handvatten
De onderzoekers laten zien dat bepaalde hindernissen om mitigatie en adaptatie samen aan te pakken vaker terugkeren. Een voorbeeld hiervan is het gebrek aan bestuurlijke handvatten om verschillende problemen tegelijk aan te pakken. Hiervoor heb je een brede, integrale visie nodig op klimaatverandering en op de maatschappelijke uitdagingen die ermee verband houden. En daarvoor moet je op meerdere domeinen nauw met elkaar kunnen samenwerken. Maar in de praktijk blijkt dit vaak moeilijk te organiseren.
Leiderschap
Verder vragen veranderingen op systeemniveau om leiderschap en een duidelijk plan, wat er volgens de onderzoekers nog te weinig is. Decentrale overheden kijken bijvoorbeeld nu nog vooral naar hun eigen gebied voor oplossingen. En dat terwijl oplossingen voor het ene gebied misschien wel juist in een andere regio liggen.
Marjolijn Haasnoot (onderzoeker klimaatadaptatie Deltares): “Door meer samenhang aan te brengen tussen adaptatie en mitigatie kunnen we beiden gaan versnellen en voorkomen we investeringen waar we later spijt van krijgen.”
Mitigatie en adaptatie, hoe zit het ook alweer?
De aarde warmt op en het klimaat verandert. Nederland moet zich voorbereiden op de effecten van klimaatverandering en de omgeving daarop aanpassen. Dit heet klimaatadaptatie. Daarnaast moeten we verdere klimaatverandering zoveel mogelijk tegengaan: dat heet klimaatmitigatie. Mitigatie kan door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen of door CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen met nieuwe technologieën. Je kunt het ook zo zeggen: bij mitigatie wil je een situatie voorkomen die je niet kunt beheersen en bij adaptatie wil je een situatie beheersen die je niet kunt voorkomen.
Aanbevelingen voor het Deltaprogramma
Het Nationaal Deltaprogramma heeft de taak om Nederland te beschermen tegen hoogwater en overstromingen en om te zorgen voor genoeg zoetwater. Ook helpt het Deltaprogramma om de ruimtelijke inrichting voor te bereiden op klimaatverandering. Volgens de onderzoekers zou je het Deltaprogramma kunnen uitbreiden met mitigatieplannen, waarmee je ook de verbinding kunt maken met de woningopgave, de landbouwtransitie en biodiversiteitsverlies. De onderzoekers doen onder meer de volgende aanbevelingen:
- Laat zien hoe belangrijk het voor klimaatadaptatie is om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan en wees duidelijk over de mogelijke grenzen van adaptatie.
- Werk aan een praktijkvoorbeeld waarbij mitigatie en adaptatie samenkomen.
- Geef duidelijker aan hoe mitigatie kan meespelen in keuzes rond adaptatie. Vallen sommige keuzes bijvoorbeeld af?
- Maak een analyse om te bepalen of mitigatiemaatregelen in het Klimaatakkoord en in het nieuwe mitigatiebeleid ook klimaatbestendig zijn.
- Toon leiderschap en neem verantwoordelijkheid: neem klimaatrobuuste maatregelen die voor zo min mogelijk CO2-uitstoot zorgen. En zoek samen met andere partijen naar manieren om echte systeemveranderingen in gang te zetten.