Leimuiden – Catja Bollen uit Baarn is Nederlands kampioen Bonaken 2022 geworden. De eerste vrouwelijke winnares uit de geschiedenis. In een spannende finale zegevierde Bollen zaterdag 5 november over Michel Semp uit Leimuiden die tweede werd, Carin Deters uit Oude Wetering uit Oude Wetering (derde) en Dion Waasdorp uit Leimuiden (vierde).
Het eenentwintigste NK Bonaken is afgelopen zaterdag 5 november gehouden bij Partycentrum Keijzer in Leimuiden. Het NK telde dit jaar maar liefst 124 deelnemers uit heel Nederland. Van Ootmarsum tot Eindhoven. Bart van Koersveld uit Ootmarsum eindigde als allerlaatste en kreeg een zwabber mee naar huis. Een zwabber is behalve een huishoudelijk product ook een Bonaakterm.
Het kaartspel Bonaken staat sinds 2017 jaar op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland. De Stichting Bonaken Nederland heeft het spel voorgedragen. Voorzitter Wim Buskermolen: ,,Bonaken is puur nationaal erfgoed; niet alleen Leimuidens erfgoed. Hoewel wij er trots op zijn dat het spel al zo lang in ons dorp wordt gespeeld, zetten we ons met enthousiasme in voor de groei van de Bonaaksport in heel Nederland.’’
Mogelijk wordt er al sinds 1850 bij Keijzer gebonaakt. In dat jaar kwam het dorpscafé in handen van de familie Keijzer. Het bedrijf – tegenwoordig Partycentrum Keijzer – is nog steeds in familiehanden. Sjaak Keijzer is de vijfde generatie die het bedrijf leidt; samen met zijn vrouw Joke. Buskermolen: ,,We weten uit de overlevering dat gasten van het café op de oude lokatie – tot 1957 – al decennia lang bonaakten. Op grond van hun verhalen durven we de stelling aan dat het spel al in 1922 werd gespeeld bij Keijzer. ’’
Wat is Bonaken?
Bonaken is een kaartspel dat in een café aan de bar gespeeld wordt. Het gaat er om een verliezer te bepalen, die vervolgens een rondje moet geven. Bonaken wordt gespeeld met 32 kaarten uit een stock: 2 t/m 6 en de joker doen niet mee. Het aantal spelers kan uiteenlopen van twee tot maximaal zeven per spel. Daarmee is ook het aantal kaarten dat elke speler krijgt en dat uit het spel ligt (slaapt) groter of kleiner. De verdere spelregels verschillen per regio in het land of soms per plaats. Zo wordt op de begane grond van Café Keijzer op de Leimuidense wijze gebonaakt, terwijl op de eerste verdieping (op de biljartzolder) de Rijnsaterwoudse regels gelden. In beide dorpen kennen ze onder meer de termen zwabber, misère en bonaak. In Utrecht kun je weer een knorrel bieden, in Katwijk kan een deelnemer uit de wind worden gehouden. In Vriezenveen is het allemaal weer anders. Daar werken ze met termen als een ‘boompje’ of een ‘dubbel boompje’, ‘op water zitten’ en ‘elke slag die je bekt moet je halen’. Meer info op www.immaterieelerfgoed.nl/nl/bonaken
Op het Nederlands Kampioenschap gelden de regels van de Stichting Bonaken Nederland. Die regels zijn inmiddels ook ingevoerd in een tiental cafés in Nederland waar regelmatig gebonaakt wordt. Ook de Open Baarnse en Open Veldhovense kampioenschappen worden gespeeld met de landelijke regels en onder auspiciën van de Stichting Bonaken Nederland. Die spelregels zijn terug te vinden op de website www.bonaken.nl
Sinds 2003 is de organisatie van het NK in handen van de Stichting Bonaken Nederland. De stichting richt zich op de bevordering van de Bonaaksport in de meest ruime zin van het woord en exploiteert ook de website www.bonaken.nl.