Foto: COA – Inge van Mill

De afspraken over de huisvesting van mensen met een verblijfsvergunning moeten nog eens onder de loep worden genomen. Daarvoor pleit het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De opvangorganisatie stelt voor de verantwoordelijkheid voor het verblijf van statushouders al in een eerder stadium, na 14 weken, bij gemeenten neer te leggen.

Dat staat in het uitvoeringsrapport van het COA dat dinsdag tegelijk met het jaarverslag is gepubliceerd. De organisatie hoopt dat belangrijke structurele oplossingen voor de aanhoudende capaciteitsdruk in de asielopvang, zoals in ieder geval de Spreidingswet, ook door een demissionair kabinet behandeld kunnen worden. ‘Het jaar 2022 heeft ons laten zien dat die oplossingen nu nodig zijn. De knelpunten die we in de uitvoering zien, zijn niet gebaat bij langdurige stilstand.’

14 weken

Nu is het zo dat statushouders uiterlijk 14 weken nadat ze een verblijfsvergunning hebben gekregen de opvanglocatie moeten verlaten. Eerst heeft het COA 2 weken de tijd om ze aan een gemeente te koppelen, die binnen tien weken geschikte woonruimte moet vinden. Daarna hebben statushouders 2 weken om te verhuizen. In de praktijk wordt de deadline echter bijna nooit gehaald, omdat gemeenten geen woning kunnen vinden. De vergunninghouders blijven daardoor noodgedwongen in de asielopvang zitten.

Anders organiseren

Volgens het COA verbleven op 1 januari van dit jaar 16.200 mensen met een verblijfsvergunning in een opvanglocatie. Van hen zaten zo’n 11.300 daar al langer dan 14 weken. Dat vertraagt hun inburgering en integratie en bovendien houden de statushouders opvangplekken voor asielzoekers bezet, zegt het COA. ‘Dat roept de vraag op of het systeem niet anders moet worden georganiseerd. Bijvoorbeeld door gemeenten na 14 weken verantwoordelijk te maken voor de huisvesting van de statushouders, zodat ze niet in een COA-opvanglocatie hoeven te blijven.’

Woningnood

De vraag is in hoeverre dit voorstel kans van slagen heeft. Vanwege de woningnood hebben gemeenten grote moeite om geschikte woonruimte te vinden voor statushouders. Dat de doorstroom stagneert, is al langer bekend. Op verschillende plekken zijn tijdelijke opvangplekken voor hen opgetuigd, zoals onlangs een zeecruiseschip in Rotterdam. Maar de druk op de asielopvang is nog altijd onverminderd hoog. Het COA hoopt op ‘creatieve opties’, staat in het rapport.