Kinderen van ouders die moeite hebben met taal, lopen een grotere kans om zelf ook taalproblemen te krijgen. Zo ontstaat een cyclus van laaggeletterdheid. Om die te doorbreken starten opnieuw dertig gemeenten met de Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid.

Ongeveer 2,5 miljoen Nederlanders hebben moeite met lezen, rekenen en het gebruiken van een computer of smartphone. Vanaf eind 2024 krijgen gemeenten de regierol in de aanpak van laaggeletterdheid. Om gemeenten voor te bereiden op deze rol besloot het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) een aanpak voor gemeenten te ontwikkelen. De gezinsaanpak maakt hier weer onderdeel van uit.

Het idee achter de gezinsaanpak is dat gemeenten gezinnen waarin dit probleem speelt het beste kunnen bereiken door samen te werken met lokale organisaties, zoals de bibliotheek. Een aanpak voor het hele gezin is nodig, omdat het niet alle ouders lukt om thuis de taalontwikkeling van hun kinderen op een positieve manier te stimuleren. Zij zijn zich vaak ook niet bewust van die rol.

Stappenplan met bouwstenen

De gemeentelijke gezinsaanpak bestaat uit een stappenplan met verschillende bouwstenen. Het is opgezet voor ambtenaren die betrokken zijn bij het vormgeven en uitvoeren van de lokale gezinsaanpak geletterdheid. In het stappenplan staat beschreven hoe je dit het beste aanvliegt. Het is overigens geen blauwdruk, omdat iedere lokale situatie om iets anders vraagt. Bij de verschillende stappen vind je naast tips ook inspirerende voorbeelden van andere gemeenten.

Lokale samenwerking

Stichting Lezen, Stichting Lezen en Schrijven en de Koninklijke Bibliotheek (KB) ontwikkelden de aanpak gezamenlijk in opdracht van het ministerie van OCW. De 30 nieuwe gemeenten die hier de komende zes maanden zelfstandig mee aan de slag gaan, werken nauw samen met de lokale bibliotheken en krijgen begeleiding van adviseurs van Stichting Lezen en Schrijven. De bedoeling is dat de gemeenten de relatie verstevigen met lokale netwerkpartners die met of rond een gezin werken. Daarnaast zoeken beleidsambtenaren intern de samenwerking op met collega’s van verschillende beleidsterreinen.

Leren van ervaringen

Het project Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid bestaat uit drie fasen en is inmiddels in de derde fase aanbeland. In de eerste fase waren de gemeenten Venlo, Haarlem, Schiedam, Harderwijk en Arnhem betrokken en werd een stappenplan voor alle gemeenten ontwikkeld. In de tweede fase werd dit getest door vijf andere gemeenten, namelijk Bergen (L.), Beuningen, Eemsdelta, Haarlemmermeer en Zutphen. In de derde fase van het project rollen dertig gemeenten de aanpak verder uit. De deelnemende gemeenten liggen verspreid door heel Nederland en verschillen in grootte.

Tegelijkertijd wordt in deze laatste fase onderzocht wat werkt en waar het beter kan. Daarna worden verbeteringen doorgevoerd, zodat andere gemeenten die aan de slag willen met de aanpak, gebruik kunnen maken van deze inzichten.