Nieuwkoop – Gemeenten kunnen de financiële problemen van inwoners niet in hun eentje oplossen. De VNG dringt bij het Rijk aan op geld en plannen voor langere termijn. De Rotterdamse Ombudsman roept ook energiebedrijven en andere partijen op ’te voorkomen dat het verkeerd gaat’. Deze boodschap klinkt vóór een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over ‘de betaalbaarheid van energie voor huishoudens’. Ter voorbereiding op dat gesprek publiceerde de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een position paper. Het stuk onderstreept dat de problemen de gemeentelijke uitvoeringspraktijk te boven gaan.
Balans volledig zoek
De gemeentelijke koepel wijst op een recente stresstest van het Centraal Planbureau, die betalingsproblemen voor 670.000 tot 1,2 miljoen huishoudens voorspelt. ‘Naast de lage inkomensgroepen en uitkeringsgerechtigden zien we in de gemeentelijke praktijk ook inwoners met middeninkomens die door de gestegen energieprijzen niet meer rond kunnen komen. Basisvoorzieningen zijn niet meer betaalbaar. De balans tussen inkomsten en uitgaven is volledig zoek.’
Volgens de gemeenten vergt de situatie méér dan lapwerk zoals de energietoeslag. ‘Tijdelijke regelingen blijven een vorm van symptoombestrijding en het plakken van pleisters. Gemeenten willen samen met het Rijk en andere partners komen tot een strategische agenda bestaanszekerheid voor de korte en lange termijn – 10 jaar – om niet meer van crisis naar crisis te wankelen.’ Bij die agenda hoort geld: ‘Gemeenten kunnen het niet alleen en zijn niet verantwoordelijk voor het landelijk inkomensbeleid.’
Gemeentelijk voortouw
Marianne van den Anker, gemeentelijk ombudsman in Rotterdam, doet een oproep aan alle betrokkenen om ‘hulp te organiseren en die makkelijk bereikbaar te maken voor de Rotterdammers die het nodig hebben’. Naast de gemeente richt ze zich expliciet tot ‘energieleveranciers, woningbouwcorporaties, zorgverzekeraars, schuldeisers, welzijnsorganisaties, fondsen, ondernemers, werkgevers en onderwijsinstellingen’.
‘De rekening komt straks bij de overheid en daarmee bij ons allemaal,’ aldus Van den Anker. ‘De gemeente kan het niet alleen, maar heeft wel de rol en positie in onze stad om het voortouw te nemen in het bijeenbrengen van iedereen die een oplossing mogelijk kan maken.’
Stelen als uitweg
De ombudsman schrijft geraakt te zijn door verhalen van inwoners. ‘Een jonge moeder met geldzorgen die de luiers en voeding voor haar kind niet meer kan betalen en daardoor geen andere uitweg ziet dan stelen. Jongeren die de schuld van hun ouders willen oplossen en zich genoodzaakt voelen om drugs te gaan dealen. En laten we de mensen die vanwege hun beperking of ziekte afhankelijk zijn van elektrische apparaten ook niet vergeten.’