Regio – Misschien is genetische modificatie wel het beste voor een duurzame lelie- en bollenteelt. “Dan heb je een geweldige kans om de milieubelasting te beperken en zelfs te minimaliseren tot nul”, zegt Janny Peltjes, directeur van landbouworganisatie HLB.
Met dat bedrijf heeft ze onderzoek gedaan naar de bollenteelt. Ze heeft gekeken hoe verschillende ziektes en plagen op een minder milieubelastende manier bestreden kunnen worden. “We willen graag met genetische modificatie gaan werken.” Maar het mag niet. Het is verboden, door Europese regelgeving.
Een hele simpele uitleg wat het is: Met genetische modificatie worden de lelies en bollen sterker gemaakt, zodat ze minder ziektes dragen. Dat maakt weer dat er minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Conclusie: beter voor het milieu. Maar zover is het nog niet. Het onderzoek is dan ook niet hier op gericht. Wel op andere manieren. “Er is zeker een kans om de milieubelasting te minimaliseren.”
Schimmels en virussen
Lelie- en bollentelers in de gemeente Westerveld hebben in 2021 en 2022 hiervoor meegedaan aan meerdere proeven. Het doel is dat de lelie- en bollenteelt in de gemeente Westerveld in 2025 tweemaal zo goed is voor het milieu als in 2019.
Wat de teelt vooral slecht maakt voor het milieu, zijn de bestrijdingsmiddelen. De bollen kunnen namelijk aangetast worden door bladschimmels en virussen. In 2019 is bijna de helft van alle bestrijdingsmiddelen gebruikt tegen bladschimmels, een derde was voor virussen. Vooral tegen bladschimmels valt veel te winnen.
In de proeven is dat tot twintig procent verbeterd. De bedoeling is om tegen de zeventig procent te besparen bij 2030. In de proeven zijn wel verschillen te zien. Zo was 2021 een nat jaar, terwijl het vorig jaar juist droog was. “Schimmels hebben een voorkeur bij natte periodes”, zegt Peltjes. De besparing was in 2021 door de nattere weersomstandigheden dan ook hoger dan in 2022.
Akkerranden hebben geen effect
Virussen worden verspreid door luizen. Een gering aantal luizen is al genoeg om een virus te doen verspreiden. Om op een natuurlijke manier te voorkomen dat er luizen op de grond van telers komen, is geëxperimenteerd met akkerranden en bloemstroken. De bloemen trekken natuurlijke vijanden van de luis aan.
“Het is leuk voor het zicht en het is zeker inzetbaar om de biodiversiteit te verhogen, maar niet om de virusverspreiding te verminderen”, concludeert ze. Ook andere proeven zijn nog niet zo succesvol. “We hebben nog geen goede methode gevonden om virussen uit gewassen te weren.”
Dat komt door onkruid. Dat trekt luizen aan. Maar naar een duurzame bollenteelt valt tot dusver het minste te winnen met het weren van onkruid. “Er zijn wel middelen die er goed uit lijken te zien, maar wetgeving maakt dat nog niet mogelijk.”
Geld verdienen
Er komt overigens nog wat bij kijken om de bollenteelt duurzamer te maken. Dat is de consument. “We kunnen wel beleid maken met onze mond, maar we moeten er ook onze portemonnee voor willen trekken. Het moet wel betaald worden. Het kwartje moet wel vallen bij de consument.” Daarom wordt er dit jaar verder ingezet op meer bewustwording voor een duurzame bollenteelt.
Toch gaat meer dan de helft uit de Nederlandse bollenteelt naar het buitenland, vooral naar de Verenigde Staten en China.