Regio – Mooie ambities, maar lig je daarmee op koers? Een aantal gemeenten liet beleidsplannen doorrekenen. Wat blijkt: er moet een flink tandje bij.
Antwoord schuldig
Gemeenten koesteren dan wel stevige ambities om de klimaatverandering te beteugelen met maatregelen als schoner verkeer, verduurzaming van gebouwen en een gas loze warmtevoorziening. Maar op de vraag wat het oplevert, moet menig college het antwoord schuldig blijven.
Uit eerder onderzoek naar lokaal duurzaamheidsbeleid komt naar voren dat gemeenten geen flauw benul hebben hoeveel CO2-reductie ze eigenlijk voor elkaar krijgen, en of ze de lange termijndoelen kunnen verwezenlijken. Het grote manco: geschikte meetmethoden. Die waren er tot nu toe niet.
Die methodiek voorziet in een nulmeting van de huidige CO2-emissies en zet de prognoses met en zonder klimaatbeleid op een rij. Hiermee kunnen gemeenten bepalen of hun beleid voldoende CO2-reductie oplevert en welke maatregelen de meeste zoden aan de dijk zetten.
Doorrekening klimaatplannen
‘Gemeenten hebben veel ambities maar nog weinig inzicht,’ zegt projectleider Suzanne Breman van het bureau. ‘Voor veel gemeenten is niet duidelijk wat hun klimaatbeleid oplevert. Zo heeft menig gemeente geen idee wat zoal het energieverbruik van de eigen gebouwen is.’ In de doorrekeningen van het lokale milieubeleid neemt de methode alle CO2-emissies van de gemeente mee. Naast de emissies van inwoners en bedrijven ook die van de gemeentelijke organisatie zelf. Zo ontstaat een totaalbeeld voor de gemeente.
Voor een goede doorrekening is veel data nodig. Hoe beter de data van gemeenten en hoe concreter de beleidsplannen en maatregelen, des te beter de raming. ‘Bij de gemeenten waar we de methode al hebben toegepast, zien we dat de ramingen jaarlijks nauwkeuriger worden.
Ze gaan steeds meer data verzamelen en weten beter waar ze op moeten letten bij het concretiseren van beleid,’ aldus Breman.
De plannen om woningen van het gas te halen, zijn in de meeste gemeenten bijvoorbeeld goed uitgewerkt, omdat ze een warmte transitievisie hebben moeten maken. Plannen om het vervoer te verduurzamen verschillen per gemeente, aldus Breman.
‘Sommige gemeenten zijn hier erg actief in, maar we zien ook gemeenten waar maatregelen nog ontbreken.’
Hernieuwbare energie
De rekenmethode van CE Delft gebruikt de Klimaat- en energieverkenning (KEV) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), bedoeld om de voortgang van het landelijke klimaatbeleid te monitoren. ‘We gebruiken de landelijke ontwikkelingen uit de KEV om een lokale verkenning op te kunnen stellen.
‘De productie van hernieuwbare energie kun je bijvoorbeeld niet afbakenen op gemeentelijk niveau. De opgewekte stroom gaat naar het net en vindt ook zijn weg naar buurgemeenten. Hiervoor moet je de landelijk mix van opwekking meenemen.’
In de prognoses worden ook de bijdragen van gemeenten meegenomen aan de Regionale Energiestrategie (RES) waar ze in participeren. ‘We kunnen zo per gemeente bepalen hoeveel hernieuwbare energie opwek ze heeft gerealiseerd tegenover de gezamenlijke RES-doelen. Dus of ze haar aandeel in de RES realiseert.’
Breman ziet dat de druk binnen gemeenten oploopt. Een aantal volgde eerder de landelijke beleidslijn van 49 procent CO2-reductie, maar wil nu het nieuwe doel van 55 procent van het kabinet overnemen. Maar wat is er dan nodig?
‘Gemeenten moeten dus echt weten hoe ze ervoor staan. Je komt als college niet meer weg met het nemen van verduurzamingsmaatregelen zonder erbij te zeggen wat het oplevert. De raad wordt steeds kritischer.’