In deze rubriek geeft onze verslaggever en presentator Theo Leliveld zijn visie over spelers, trainers en zaken die hem opvallen. Zijn enorme kennis over de regionale sport vloeit regelmatig uit zijn pen. Kritisch zoals we van hem gewend zijn, maar wel gezegend met een gezonde realiteitszin…
Stress en wedstrijdspanning komen nog wel eens voor. Bovendien is er verschil tussen stress en wedstijdspanning. Wedstrijdspanning is nodig. Het zorgt ervoor dat het lichaam klaar is om arbeid te verrichten. Bij te veel wedstrijdspanning, niet gezonde spanning, spreken we van stress.
Irritaties
Wrijvingen en irritaties kennen we allemaal en vaak gekibbel om niks. In de sport komen wrijvingen en irritaties voor, zoals een teamgenoot die zich niet voor 100 % inzet, een gemakkelijke fout maken, een open kans voor doel niet benutten en dat soort zaken om je over op te winden. De stress die zo’n wrijving of irritatie veroorzaakt is afhankelijk van het aantal factoren: de instelling van de persoon, de persoonlijkheid en de aard van de wrijving is dat ze zich kunnen ophopen.
Stress kan zich uiten op twee verschillende manieren: Fysiek en mentaal. Bij lichamelijke stress zie je verschijnsels zoals trillen, zweten en een hogere hartslag. Bij geestelijke stress uit zich dat in piekeren, zorgen maken en gedragingen zoals nagelbijten. Deze opgehoopte wrijvingen of irritaties kunnen iemands emotionele staat en gezondheid verslechteren.
Onzekerheid
De signalen kunnen variëren van algeheel malaisegevoel tot fysieke pijn. De tekenen van stress lopen zoveel uiteen dat je je niet altijd realiseert dat je met stress te maken hebt. Bijvoorbeeld over emotionele reacties op kleine voorvallen, ongepaste boosheid of ongeduld, te veel of te weinig eetlust of een verhoogd gebruik van alcohol, tabak, medicijnen of drugs. Onder stress vertonen veel mensen een slechter vermogen prioriteiten te bepalen en beslissingen te nemen. De sporters zijn minder zeker en maken meer fouten.
Rol van een coach
Trainers en coaches denken vaak in de vorm van verwachtingen. Deze verwachtingen hebben een invloed op hoe je met iemand omgaat. Bovendien kan de coach op grond van die verwachtingen, dingen gaan eisen van de sporter. Als de sporter het gevoel heeft dat hij niet aan deze eisen kan voldoen, ervaart hij stress. Is dit dan de schuld van de coach? Die vraag legt een coach vaak bij zichzelf neer.
Tips voor een coach
Streef ernaar om een gesprek aan te gaan en probeer een afspraak te maken, maar eis dit niet.
Een aantal manieren die de coach kan gebruiken om stress bij sporters te verlichten zijn de volgende: Beter luisteren en communiceren, de gestelde eisen zo reëel mogelijk houden (dat wil zeggen naar de mogelijkheden van de sporter en de druk van de ketel halen) en als laatste zou de coach ontspannings- en voorbeeldingstechnieken kunnen gebruiken.
Zo ver het mogelijk is zorgen dat iedereen gaat lachen om een grap, maar stress is geen grap. De coach kan leren door te kijken en te overleggen. Mijn ervaring is dat de meeste trainers hier niet voor zijn opgeleid. Men moet er voorzichtig mee omgaan en niet schromen om er mensen bij te halen die er meer verstand van hebben. Want één ding weten we zeker: Met stress omgaan is realiteit.