Nederland telde eind 2022 ruim 600.000 energiearme huishoudens, een stijging van 90.000 huishoudens ten opzichte van 2020. Vanwege de energiecrisis is er meer erkenning voor energiearmoede. TNO deed onderzoek naar energiearme huishoudens door middel van interviews. Het rapport biedt veel verschillende inzichten: met de resultaten krijgen overheden een beeld van de behoeften en uitdagingen van deze doelgroep.

Besparingstips uitwisselen

Het onderzoek leverde onder meer de volgende conclusies op. Zo zijn de betalingsproblemen voor de energierekening zelden een op zichzelf staand probleem. Huishoudens zijn ondanks hun kwetsbare situatie veelal vindingrijk en hebben een hoog leervermogen. Er is bijvoorbeeld behoefte aan informatie hoe je energie bespaart en inwoners verdiepen zich actief in manieren om dit te doen. Zo gebruiken ze hun eigen sociale netwerk om bijvoorbeeld (energie)besparingstips uit te wisselen.

Potentie voor energiebespaaradvies

Een vierde conclusie is dat er nog genoeg potentie is voor energiebespaaradvies. Dit sluit volgens TNO aan op de informatiebehoefte en mogelijkheid tot regievoering door huishoudens. Over het algemeen hadden weinig geïnterviewden energiebespaaradvies van een energiecoach ontvangen. Die ondersteunt bewoners bij het zoeken naar bespaarmogelijkheden, kan fungeren als tussenpersoon in de communicatie richting verhuurder of energiemaatschappij en helpen met eenvoudige maatregelen.

Ook illustreren volgens de onderzoekers de zelfredzaamheid en informatiebehoefte van bewoners dat een coach een goede manier kan zijn om die behoefte te vervullen. ‘Door huishoudens in die behoefte te voorzien en handelingsperspectief te bieden, geef je ze meer grip en regie op hun situatie.’

Lokale regelingen

Er zijn veel lokale regelingen voor de aanpak van energiearmoede. Er lopen acties en initiatieven van gemeenten om inwoners hierin te ondersteunen. Van vouchers voor korting op energiezuinig witgoed tot energiefixers. TNO concludeert dat daar nog weinig gebruik van wordt gemaakt. Ook maakte een grote groep mensen met een laag inkomen en een hoge energierekening het afgelopen jaar geen aanspraak op de energietoeslag.

Energiecoach als steunpunt

Bewoners die wel een energiecoach hadden waren tevreden, vooral vanwege het sociale contact. De coach droeg trouwens niet in alle gevallen bij aan kennis over energiebesparing, sommige bewoners hadden zichzelf er al erg in verdiept. Ook benoemen huishoudens de energiecoach als steunpunt.

Daarnaast vergrootte de energiecoach volgens sommige inwoners ook hun zelfvertrouwen, door te laten zien wat ze kunnen doen om hun energieverbruik te verlagen. Ook wordt de opgedane kennis gedeeld met familie, vrienden of buren. Meerdere huishoudens die nog geen energiecoach over de vloer hebben gehad, geven aan hier wel behoefte aan te hebben.