Regio – Om in te spelen op de hoge instroom van asielzoekers die volgens nieuwe prognoses worden verwacht, moeten gemeenten duizenden statushouders meer huisvesten en inburgeraars begeleiden. Ook zijn er nog steeds noodopvangplekken en plaatsen voor minderjarige asielzoekers nodig.
Staatssecretaris Van der Burg presenteert in een brief aan de Tweede Kamer nieuwe maatregelen om in te spelen op het groeiende aantal asielaanvragen. ‘Op dezelfde weg verder gaan, werkt niet. Actie is nu nodig om weer grip te krijgen. Met deze brief neem ik eerste maatregelen om hiervoor te zorgen. Daarnaast zijn er ingewikkelde keuzes nodig, waarbij alle voor de hand liggende opties al zijn benut. Ik ga met alle betrokkenen in gesprek om die keuzes te maken, hoe lastig dat soms ook is.’
Prognose
Voor Nederland worden dit jaar 48.200 asielaanvragen verwacht, 6.700 meer dan de prognose een half jaar terug. Bij ongewijzigd beleid groeit het aantal aanvragen naar 50.650 in 2023. Voor de jaren erna ligt de instroom op 41.000, al is de onzekerheidsmarge groter. Dit blijkt uit de halfjaarlijkse Meerjaren Productie Prognose.
Aantal opvangplekken
De Immigratie- en Naturalisatiedienst gaat extra personeel inwerken en aanvragen slimmer afhandelen om de hogere instroom aan te kunnen. Op basis van de prognoses berekende het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) de benodigde capaciteit aan opvangplekken. Voor 1 januari 2023 vraagt het COA om 61.200 plekken en eind volgend jaar 75.500.
Als alle afspraken gehaald worden om statushouders te huisvesten, dan zijn er volgens Van der Burg dit jaar circa 55.000 opvangplekken nodig. De staatssecretaris sluit op basis van deze hoge prognoses aanvullende maatregelen op het gebied van in-, doorstroom en uitstroom niet uit.
Crisisnoodopvang
Met de veiligheidsregio’s zijn al afspraken gemaakt om de crisisnoodopvangplekken langer open te houden. In plaats van 1 januari 2023 zullen deze in principe per 1 april en uiterlijk 1 juli afgebouwd zijn. ‘Het gaat immers om een noodoplossing die niet wenselijk is voor de bewoners en tevens een buitengewone inspanning van veiligheidsregio’s en gemeenten vergt,’ aldus Van der Burg. Het Veiligheidsberaad wil het liefst zo snel mogelijk van deze taak af.
Hogere aantallen
De prognoses betekenen ook dat gemeenten nog steeds hogere aantallen statushouders moeten huisvesten en inburgeren dan in de periode 2018-2021. ‘Dit is met de huidige woningmarkt al een enorme opgave voor gemeenten en dit zal dat voor de komende jaren ook blijven.’ Ook leidt dit tot meer inburgeringsplichtigen en meer werk op het gebied van inburgering.
Het Kabinet zet zich volgens de staatssecretaris ‘maximaal in om gemeenten te faciliteren om zo veel mogelijk vergunninghouders van (tijdelijke) huisvesting te voorzien’. Het gaat dan voornamelijk om het faciliteren van flexwoningen. Ook wijst hij op het initiatief de Thuisgevers, waarin vergunninghouders via het netwerk van maatschappelijke organisaties een tijdelijk onderkomen kunnen krijgen.
Amv’ers
De opvang voor alleenstaande minderjarige asielzoekers (amv’ers) is nu al overbezet. Het COA gaat tot 1 januari 2024 in totaal 5.000 extra plekken organiseren op azc’s en via jeugdzorg- en maatschappelijke netwerken. Van der Burg neemt een tijdelijke maatregel om amv’ers, drie maanden voordat zij 18 jaar worden, door te laten stromen naar reguliere opvang. Dat doet ‘hij liever niet, maar het is noodzakelijk om de streefbezetting van 55 amv’ers in Ter Apel beter in bereik te krijgen. De eerdere oproep aan gemeenten heeft helaas niet tot voldoende plekken geleid,’ aldus de staatssecretaris.