BBB en PVV in Provinciale Staten grijpen dat onderzoek aan om de andere partijen ervan te overtuigen dat het beleid over stikstof en natuurherstel anders moet.

Dat leverde een urenlang debat op over wat de wetenschappelijke waarde is van het onderzoek. “Niet wetenschappelijk onderbouwd. Rommelig onderzoek. Onduidelijk waar welke informatie en uit welke bron komt. Broddelwerk. Er zijn maar een paar planten- en diersoorten onderzocht. Dit mag geen onderzoek worden genoemd.”

De kritiek van CDA, GroenLinks, Partij voor de Dieren, SP en PvdA en Volt was niet mild. Zowel in coalitie als oppositie wordt ernstig getwijfeld aan zowel het wetenschappelijk gehalte als de objectiviteit van het onderzoek.

Het rapport van Henri Prins Natuur anno 2023, vallen of opstaan is gemaakt in opdracht van de stichting Samenleving Landbouw en Natuur. Die club is opgericht om boeren een podium te geven. Niks mis mee, vinden PvdA en ChristenUnie, maar daardoor is het verre van objectief.

Onderzoeker Prins schrijft in de inleiding bijvoorbeeld dat er sprake is van een “absurde stikstoftoestand” en is dus vooringenomen, zo luidt de conclusie van de critici. Gerben Brandsema van de ChristenUnie was kort, maar duidelijk: “Het is wij van WC-Eend adviseren WC-Eend.”

Uit onderzoek van de Wageningen University & Research (WUR) bleek vorige week juist dat in bijna de helft van de Nederlandse natuurtypen die gevoelig zijn voor stikstof, de natuur minder stikstofneerslag aankan dan eerder werd aangenomen. Dat betekent dus dat de natuur juist nog kwetsbaarder is door stikstof. Die conclusies staan haaks op die van Prins.

Wenda Bolhuis van de BBB erkende dat het aangehaalde rapport van de stichting niet wetenschappelijk onderbouwd is. Bolhuis wil het rapport naar eigen zeggen gebruiken om de polarisatie in de discussie over stikstof te stoppen en het samen op te lossen. “We willen metingen naar de stikstofemissie en de stikstofdepositie en daarmee uit de welles-nietesdiscussie komen.” BBB en PVV willen niet alleen een vervolgonderzoek, maar ook een andere meetmethode. BBB wil al langer af van de allesbepalende Kritische Depositie Waarde (KDW).

VVD en Sterk Lokaal zijn wel gevoelig voor de argumenten van BBB en PVV. Sterk Lokaal-fractievoorzitter Alfred Schoenmaker: “We kunnen alleen met gefundeerde informatie beleid maken, we moeten objectiviteit hebben voordat alle boeren vertrokken zijn en blijkt dat de methode waarop we ons baseerden niet klopte.”

VVD’er Lisa Martens wil ook “kansen aangrijpen om het stikstofbeleid te veranderen”, zegt ze. “Onze eigen natuurdoelanalyses (NDA’s) leveren ons niet de antwoorden op, alleen maar meer vragen.”

“De suggestie dat dit rapport aanleiding is om te stoppen met natuurherstel is de kop-in-het-zandmethode”, oordeelde ook Sonja Hilgenga van het CDA. Dat wil BBB-gedeputeerde Egbert van Dijk niet, want de door de provincie gemaakte natuurdoelanalyses zijn tot nu toe leidend voor het maken van beleid. Maar Van Dijk gaat het rapport Natuur anno 2023, vallen of opstaan wel meenemen in het zogeheten Interprovinciaal Overleg (IPO). Opmerkelijk, omdat een fors deel van Provinciale Staten kritiek heeft op de wetenschappelijke status en objectiviteit van het onderzoek.

Van Dijks vastberadenheid leverde gefronste wenkbrauwen op bij ChristenUnie-Statenlid Gerben Brandsma. “Welke criteria hanteert de gedeputeerde over het wel of niet meenemen van onderzoeken?” De gedeputeerde reageert: “Ik wil van mijn collega’s bij het IPO weten hoe we hiermee om moeten gaan. Ik wil dit onderzoek niet zomaar van tafel vegen.”

Door alle discussie over het rapport sneeuwde een ander BBB-voorstel een beetje onder: BBB’er Bolhuis stelt voor dat in Drenthe eenzelfde soort wetenschappelijke proef komt als in het Groningse Lieftinghsbroek. Dat is het oudste bos van Groningen en aangewezen als Nationaal Bosreservaat. Het bos en ook het inliggende blauwgrasland zijn gevoelig voor stikstof. Het natuurgebiedje is omsloten door intensieve landbouw die op slot zit. Boeren, natuurbeheerders, omwonenden en de overheden werken samen in een commissie aan een gebiedsgerichte aanpak voor Lieftinghsbroek.

Het advies van de commissie wordt gebaseerd op extra stikstofmetingen, water- en bodemonderzoeken en gesprekken met gebiedspartners, lokale boeren en omwonenden. Doel: wel de natuur herstellen, maar ook de landbouw in het gebied een toekomst te geven. Als de natuur zich herstelt, kunnen er ook weer stikstofvergunningen worden verleend, zo is de gedachte.

Een poging van PVV’er Bert Vorenkamp om onderzoeker Henri Prins in Provinciale Staten uit te nodigen en uitleg te geven over zijn onderzoek gaat het waarschijnlijk niet halen. Forum voor Democratie deed niet mee aan de discussie door te stellen dat “het hele stikstofschandaal een grote vooropgezette leugen is”.