Regio – Twee weken geleden maakte het Openbaar Ministerie bekend een 24-jarige man uit Etten-Leur, in Noord-Brabant, te verdenken van ‘sextortion’. Dat is seksuele afpersing met foto’s of video’s van het slachtoffer. Dat kan een naaktfoto of -video van het slachtoffer zijn, maar het is ook mogelijk dat webcambeelden van iemand zo gemonteerd worden dat het lijkt alsof het slachtoffer seks heeft met een minderjarige.
Een escaperoom, lespakketten en soms ook een voorstelling. Wordt op verschillende manieren preventief aandacht gegeven aan seksuele afpersing.
De Brabander zou via verschillende socialemediakanalen contact hebben gelegd met veelal minderjarige meisjes. Hij raakte online bevriend met meer dan 100 slachtoffers en startte een gesprek, waarin hij de meisjes geld aanbood voor het sturen van een (naakt)foto. Daarna dreigde hij deze online te zetten als ze niet nóg meer beeldmateriaal naar hem verstuurden. Inmiddels is bekend dat hij dit in specifieke gevallen ook gedaan heeft.
Lessen op middelbare scholen
Aandacht voor seksuele afpersing is er bijvoorbeeld op middelbare scholen. “Dit zijn lastige onderwerpen”, zegt Ralf Buiter, directeur bij het Dr. Nassau College. “Bij ons valt het onder het vak burgerschap.” Dat vak wordt de hele schoolopleiding door gegeven. Voor de eerstejaars is daar iedere week een uur voor ingeroosterd.
Krijgen eerstejaarsleerlingen er informatie over. Voor zowel het Dr. Nassau College als het Esdal College gaat het niet specifiek over sextortion. Het wordt breder getrokken. Zo vallen bij het Dr. Nassau College ook thema’s als sexting, mediawijsheid en democratie onder het vak burgerschap. “Burgerschap gaat over hoe je met elkaar samenleeft.”
We houden er themadagen over. Dan nodigen we instanties uit om hierover te komen praten. Dat is dan bijvoorbeeld de politie
“We werken met een algemeen lesprogramma over het gebruik van sociale media”, vertelt Matthias Kooistra, directeur-bestuurder bij het Esdal College. Op iedere locatie wordt het weer anders behandeld, vertelt hij. “Op de ene locatie van ons gaat het om een lesprogramma dat tijdens een projectweek wordt behandeld, en op een andere locatie wordt het weer gebruikt tijdens mentoruren.”
Het zijn niet alleen lessen. Ralf Buiter (Dr. Nassau College): “We hebben ook wel eens een voorstelling hierover gehouden. En er gaan themadagen over. Dan nodigen we instanties uit om hierover te komen praten. Dat is dan bijvoorbeeld de politie.”
Escaperoom
De politie adviseert om niet op bedreiging van sextortion in te gaan en spoort aan om aangifte te doen. “Wanneer je doet wat er van jou wordt gevraagd, kan diegene jou verder chanteren. Het is geen garantie dat de chantage stopt als jij doet wat er gevraagd wordt.” De politie raadt aan de bedreigingen en berichten te bewaren, als bewijsmateriaal. Ook wordt gevraagd om screenshots te maken van websites waar het materiaal op te zien is.
Vooral jongeren, tussen de 13 en 25 jaar, zijn slachtoffer. De politie heeft voor deze groep een mobiele escaperoom in het leven geroepen. Deze kan ingezet worden voor een evenement, themadag of als onderdeel van bijvoorbeeld mentorles.
Het is niet alleen sociale media. Je ziet het in meerdere dingen terug. Er wordt vaker digitaal ingebroken dan fysiek
Met deze escaperoom wil de politie jongeren bewuster maken van de risico’s die ze online lopen en handreikingen bieden om slachtofferschap op het gebied van cybercrime en sextortion te voorkomen.
In deze escaperoom moeten de deelnemers binnen 20 minuten voorkomen dat er foto’s online komen van het fictieve personage Marije. Haar account is namelijk gehackt en een hacker dreigt pikante foto’s van haar online te zetten, tenzij zij bitcoins betaalt. Na het spel gaan ze in gesprek met een begeleider. Hierin wordt gesproken over digitale veiligheid, over schaamte en waar je terecht kunt als je toch slachtoffer bent geworden.
Digitaal inbreken
“De voorlichting is de laatste jaren steeds meer uitgebreid”, zegt Matthias Kooistra van het Esdal College. “Dat is logisch. De mogelijkheden van Facebook en TikTok worden steeds uitgebreider, en in de loop der jaren zijn er steeds meer socialemediaplatformen bijgekomen. Het is niet alleen sociale media. Je ziet het in meerdere dingen terug. Er wordt vaker digitaal ingebroken dan fysiek.”
Hij zegt dat het lesprogramma niet voorkomt dat deze zaken niet gebeuren. Het is bedoeld om de leerlingen te informeren, weerbaarder te maken en erop te wijzen waar ze terecht kunnen op school voor het geval het ze overkomt.
De politie ziet dat vooral jongeren steeds makkelijker en op jongere leeftijd overgaan tot deze vorm van misdaad. Volgens de politie gebeurt dat waarschijnlijk omdat ‘het een relatief toegankelijke vorm van criminaliteit is waarbij de slachtoffers voor hen onzichtbaar blijven’.