Regio – Ontmoetingsplekken kunnen in wijken met veel diversiteit zorgen voor sociale samenhang, mits ze slim zijn ingericht. Dit schrijven de onderzoekers van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS). In een rapport zetten ze uiteen hoe je dit als gemeente het beste kunt oppakken.
Groeiende diversiteit in een wijk kan samenleven soms ingewikkeld maken. Als achtergronden en leefpatronen uiteenlopen, weten wijkbewoners elkaar vaak minder goed te plaatsen. Het helpt dan als je buurtgenoten af en toe tegenkomt, zodat je ze sneller herkent. Dit wordt publieke familiariteit genoemd, zo staat in de KIS-publicatie ‘Kennen is het niet, maar we komen elkaar hier wel tegen.’
Ontmoetingsplekken
Terloopse, spontane en herhaalde contacten in de woonomgeving, bevorderen herkenning en contact tussen bewoners. Om dit voor elkaar te krijgen moet je de publieke ruimtes slim inrichten. KIS onderzocht in vijf stedelijke omgevingen de werking van zulke plekken: de Nieuwe Bibliotheek in Almere, Wijkpark Cromvliet in Den Haag, de markt in Rotterdam, het VerHalenHuis in Tilburg en het Krachtstation Kanaleneiland in Utrecht. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat deze vijf ontmoetingsplekken inderdaad bijdragen aan onderlinge vertrouwdheid en een huiselijk gevoel bij bezoekers.
Randvoorwaarden
Voor een succesvolle ontmoetingsplek is een aantal randvoorwaarden nodig. Zo moeten er bijvoorbeeld verschillende dingen te doen zijn. Ook moet zo’n plek meerdere functies hebben, zodat buurtbewoners om verschillende redenen kunnen binnenlopen. Daarbij helpt het om de diverse activiteiten voor verschillende groepen inwoners slim in te plannen, zodat ze gemakkelijker met elkaar in contact komen. Daarnaast raden de onderzoekers aan om de plek uitnodigend in te richten voor iedereen, met voldoende licht, lucht, ruimte en uitnodigende en verplaatsbare zitplekken.
Concrete aanbevelingen
In het rapport staan nog andere concrete aanbevelingen om de publieke familiariteit in gemengde wijken te bevorderen. Het onderzoek geeft bijvoorbeeld antwoord op de vraag hoe ontmoetingsplekken in (super)diverse wijken kunnen bijdragen aan het opbouwen van herkenning, vertrouwdheid en wederzijdse erkenning tussen inwoners van een wijk.
Het faciliteren van ongedwongen ontmoetingen tussen buurtbewoners met verschillende culturele achtergronden, leeftijden en leefstijlen, vraagt bijvoorbeeld om subtiele regie van professionals en beheerders. Ook adviseren de onderzoekers om al bij het ruimtelijk ontwerp rekening te houden met ongedwongen ontmoetingen. ‘Een ontmoeting heeft ruimte en overzichtelijkheid nodig, maar tegelijkertijd moet het een plek zijn die huiselijkheid en intimiteit uitstraalt.’
Wijkmonitor
De Wijkmonitor van KIS geeft beleidsmedewerkers inzicht in de leefomstandigheden van verschillende groepen in de gemeente en de wijken. ‘Gemeenten rollen generiek beleid uit over heel diverse wijken. Om beter aan te sluiten bij de bewoners kan het zinvol zijn om te kijken naar de verschillen in leefomstandigheden.’ Met de tool kunnen zij inzoomen op een wijk, maatwerk leveren en zorgen voor een effectievere wijkaanpak.