Regio – Gemeenten en provincies krijgen vanaf het voorjaar van 2023 structureel extra geld om publieke en maatschappelijke voorzieningen te compenseren voor hoge kosten. Het gaat jaarlijks om zo’n 300 miljoen euro voor de eerste twee jaar. In 2026 en ’27 loopt dat bedrag naar verwachting op tot circa 400 miljoen euro.
Dit maakte het ministerie van Financiën bekend in de Najaarsnota 2022. Het extra geld komt terecht in het gemeentefonds en het provinciefonds en is daardoor vrij te besteden. ‘Gemeenten en provincies kunnen voor het jaar 2023 zelf keuzes maken om lokaal aanvullende maatregelen te nemen waar dat nodig blijkt,’ aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat het nieuws apart aankondigde.
Buurt- en dorpshuizen
‘Met deze middelen hebben gemeenten en provincies de mogelijkheid om voorzieningen met een maatschappelijke functie extra te ondersteunen als dat nodig is,’ licht minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken toe. ‘Denk bijvoorbeeld aan buurt- en dorpshuizen die te maken hebben gekregen met hoge energiekosten. Het is aan gemeenten en provincies aan welke maatschappelijke voorzieningen ze dit geld willen besteden.’
Voorjaarsnota 2023
De genoemde bedragen zijn een indicatie. In de Voorjaarsnota 2023 wordt de precieze extra prijsbijstelling over 2022 vastgesteld. Die is gebaseerd op cijfers van het Centraal Planbureau (CPB), het zogenoemde Centraal Economisch Plan 2023. Daarbij kijkt het CPB naar de inflatieontwikkeling over 2022, ten opzichte van wat gemeenten en provincies in het voorjaar van 2022 uitgekeerd gekregen.
Opvang Oekraïners
In de Najaarsnota komen nog een aantal belangrijke financiële zaken voor gemeenten aan bod. Zoals de kosten voor opvang van Oekraïners. Gemeenten hebben daar in 2022 fors meer voorschotten voor aangevraagd dan verwacht. Dit leidde tot hogere uitgaven van 350 miljoen euro. De definitieve bijdrage aan de gemeenten wordt bepaald op basis van de daadwerkelijke kosten die zijn gemaakt.
Verder compenseert het kabinet gemeenten voor extra kosten die zij maken in het sociaal domein voor Oekraïense ontheemden. Ze krijgen hiervoor dit jaar 25,5 miljoen euro. Verder is er 15 miljoen euro gereserveerd voor 2023, op basis van een schatting van 75.000 ontheemden in de eerste twee kwartalen.