Regio – Gemeenten moeten volledige compensatie krijgen voor het verplicht verbreken van hun lopende Gazprom-contracten. Dat eist een Kamermeerderheid van minister Jetten voor Klimaat en Energie.
De ruim 300 gemeenten, scholen en waterschappen met een Gazprom-contract kregen op aandringen van de Tweede Kamer uitstel tot 1 maart 2023 om hun gascontract met het Russische staatsbedrijf te verbreken. Zij moesten dat zelf regelen, vanwege de Europese sancties die waren ingesteld tegen Rusland na de inval in Oekraïne. Het ministerie was niet bereid hierbij te helpen.
Minister Jetten hield ondanks bezwaren van de Kamer vast aan zijn besluit. Totdat vorige week bleek dat de nationalisatie van de Duitse Gazprom-dochter door de Duitse staat rond was.
Onnodig verzoek
De gemeenten waren klant bij een Nederlandse dochteronderneming van het bedrijf, die op haar beurt weer onder de genationaliseerde Duitse dochter viel. Hierdoor valt ook de Nederlandse tak niet meer onder Europese sancties, schrijft Jetten dinsdag in een brief aan de Kamer.
De plannen voor de Duitse nationalisatie waren al eerder bekend bij het kabinet, maar zijn door Jetten niet aangegrepen om de nationalisatie af te wachten en gemeenten hun gascontract aan te laten houden. Vanaf nu hoeven gemeenten hun energiecontract met het voormalige Gazprom Energy dus niet langer te verbreken; voor tientallen komt dit echter te laat. Zij gaven al gehoor aan de eis van Jetten. Een zijn hierdoor flink op kosten gejaagd.
Miljoenenstrop
Gemeenten die afgelopen maanden hun – veelal langlopende – energiecontracten met Gazprom verplicht opzegden, kregen te maken met torenhoge gasprijzen op de huidige markt. Als het ze al lukte een nieuw contract af te sluiten, zijn ze miljoenen euro’s duurder uit. De gemeente Utrecht bijvoorbeeld moet 11 miljoen euro meer betalen dan voorheen om te zorgen dat het licht aan blijft en zodat voorzieningen als zwembaden open kunnen blijven. Maar ook een betrekkelijk kleine gemeente als Sliedrecht is op jaarbasis 1 miljoen euro extra kwijt.
Ook Dordrecht behoort tot de gedupeerde gemeenten. Wethouder Heijkoop (CDA) zei eerder deze week al samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in overleg te zijn met minister Jetten over compensatie van de ruim 3 miljoen euro die opzegging van Gazprom heeft gekost. Dordrecht heeft nu een contract af moeten sluiten met Vattenfall tegen de huidige torenhoge gasprijzen.
Andere gemeenten hebben eveneens voor compensatie aan de bel getrokken bij het ministerie. Tot nu toe tevergeefs. De minister schreef vorige maand wel dat hij met in gesprek gaat over gedeeltelijke compensatie. Zijn ministerie kan daar volgens een woordvoerder echter pas begin volgend jaar uitsluitsel over geven.
Kamer: volledig compenseren
Regeringspartijen CDA en ChristenUnie nemen hier geen genoegen mee en eisen snel duidelijkheid over volledige compensatie voor gemeenten. Zij zijn ten onrechte op hoge kosten gejaagd, zeggen de twee partijen. Ze wijzen speciaal op gemeenten die een doorlopend contract hadden voor 2023. Zij zijn het meest de dupe en moeten met voorrang de meerkosten terugkrijgen. Een meerderheid in de Kamer is het daarmee eens.
‘Inschattingsfout’
Kamerlid Pieter Grinwis van de ChristenUnie vindt dat de verplichting om de contracten met Gazprom op te zeggen een inschattingsfout was van Jetten. Er zat volgens het Kamerlid al helemaal geen Russisch tintje meer aan de dochteronderneming waar gemeenten hun gas van betrokken. Bovendien kwam het gas van andere leveranciers naar zijn zeggen ook deels uit Rusland.