Regio – Derdelanders uit Oekraïne kunnen tot 4 september 2023 in de opvang voor Oekraïense vluchtelingen verblijven. Staatssecretaris Van der Burg besloot hiertoe na overleg met de VNG en het Veiligheidsberaad. Volgens de VNG blijven gemeenten desondanks zorgen houden over de opvang van derdelanders.
Het gaat om circa 4660 derdelanders die gevlucht zijn uit Oekraïne, maar feitelijk afkomstig zijn uit andere landen. Zij studeerden of werkten er bijvoorbeeld. Het zijn mensen met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne, vóór 19 juli 2022 in Nederland ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP).
Irritatie
De tijdelijke bescherming voor deze groep zou op 4 maart aanstaande aflopen, waardoor er veel onduidelijkheid ontstond over hun opvang. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) riep begin deze maand nogmaals op om snel duidelijkheid te geven aan gemeenten in een brief aan Van de Burg. ‘Bij gemeenten is de afgelopen tijd veel irritatie ontstaan over het uitblijven van een aanpak. Ondanks het verzoek om hier uiterlijk 1 oktober 2022 mee te komen, verzuimde het kabinet deze duidelijkheid te geven.’
Verlengen
Daarom is besloten de tijdelijke bescherming voor derdelanders zes maanden te verlengen. Dit schrijft de Asielstaatssecretaris in een Kamerbrief over de uitwerking van de maatregelen voor de opvangopgave. Zij kunnen nu tot 4 september 2023 in de gemeentelijke of particuliere opvang voor mensen uit Oekraïne verblijven. Ook houden zij het recht op medische zorg, leefgeld, onderwijs tot 18 jaar en de mogelijkheid om te werken.
Asielaanvragen
In deze periode start de IND gelijktijdig met de behandeling van hun asielaanvragen. ‘Voorlopig ligt er alleen een afspraak dat de IND voor de zomer veiligelanders en kansrijke zaken probeert af te handelen,’ aldus de VNG in een reactie. ‘Voor de overige 3300 zaken is onbekend wanneer deze worden opgepakt. We vragen ons oprecht af of het echt gaat lukken om voor 4 september deze situatie op te lossen.’
Reguliere opvang
Na die datum loopt de bescherming onder de tijdelijke richtlijn af. Als op dat moment de asielaanvraag nog in behandeling is dan heeft de aanvrager recht op reguliere asielopvang, meldt het ministerie. De staatssecretaris gaf in het bestuurlijk overleg aan dat het COA deze derdelanders dan moet overnemen.
Vraagtekens
De VNG ‘zet daar wel vraagtekens bij’, gezien het voortdurende capaciteits- en personeelstekort bij het COA. De gemeentekoepel geeft aan dat hoewel er nu duidelijkheid is voor de komende zes maanden, ze de voortgang van de beoordeling door de IND nauwlettend in de gaten houdt. Ook wil de VNG dat het Rijk op tijd met een transitieplan komt, voor het geval er na 4 september toch nog groepen derdelanders in de gemeentelijke opvang zitten.