Regio – Driekwart van de tuin- of balkonbezitters in Nederland maakt zich zorgen over de afname van biodiversiteit. Zij vinden dat gemeenten moet ingrijpen om het klimaat te verbeteren, zo blijkt uit onderzoek. De oproep aan gemeenten: ‘Verwijder daar waar nodig overtollig asfalt, zorg voor meer groen en trek daarbij vooral samen op met je inwoners.’
Multiscope deed onderzoek in opdracht van Stichting Steenbreek, de organisatie die zich inzet in om de leefomgeving klimaatadaptief te maken, met aandacht voor het verbeteren van de biodiversiteit. De organisatie wil meer inzicht krijgen in de houding en beleving van tuin- en balkonbezitters en liet onderzoek doen onder 1058 personen. Onderwerpen waren het klimaat en het vergroenen van de leefomgeving.
Merkbaar gevolgen veranderend klimaat
Iets meer dan de helft van deelnemers had het afgelopen jaar in de tuin of op het balkon last van de toenemende warmte. Een kwart had meer wateroverlast. In het westen van het land hebben respondenten minder vaak last van droogte en dreigend watertekort (38 procent). In het oosten en zuiden juist vaker (51 procent).
Gemeenten aan zet
Driekwart van de ondervraagden is van mening dat de gemeente moet ingrijpen voor het verbeteren van het klimaat. Van de mensen die in grote gemeenten wonen is 83 procent het met deze stelling eens. In het oosten van het land is 71 procent het hiermee een. Wat ze hierbij precies van de gemeente verwachten is niet onderzocht.
We vroegen stichting Steenbreek naar wat gemeenten met dit gegeven kunnen of zouden moeten doen. Directeur Roel van Dijk licht de uitkomst toe: ‘Wat je merkt is dat nadelige gevolgen van klimaatverandering voelbaar worden. Uit ons onderzoek valt op dat de ondervraagde mensen met name last hebben van de toenemende warmte en een deel had ook meer last van wateroverlast. Dit is een gezamenlijk probleem waar we samen de verantwoordelijk voor dienen te nemen.
Bewoners roepen we vanuit Steenbreek op om de tuinen te ontstenen en te vergroenen, omdat je daarmee de temperatuur naar beneden brengt en zorgt dat het overtollige regenwater in de bodem wordt opgenomen. Ook veel gemeenten zijn hier al mee bezig en roepen inwoners op en ondersteunen hen bij het onttegelen.’
Oproep aan gemeenten
En er is meer dat je kunt doen als gemeente, aldus van Dijk. ‘Wat voor de tuin geldt, geldt namelijk ook voor de openbare ruimte waar gemeenten verantwoordelijk voor zijn. Bomen hebben een verkoelende werking, omdat ze enerzijds zorgen voor schaduw en anderzijds voor de verdamping. Het aanplanten van grote bomen kan dus heel effectief zijn om hitte op straatniveau tegen te gaan, maar ook de aanleg van parken zijn van belang, omdat zij als koelteplekken kunnen dienen.’
Asfalt
Wat betreft de wateroverlast is het volgens Van Dijk van belang dat de openbare ruimte niet vol met asfalt ligt, zodat het water via wadi’s, bermen en groenstroken kan worden opgenomen. ‘Daarmee voorkom je ook nog eens dat het water wordt afgevoerd. Het wordt ter plekke opgenomen, wat ook weer goed is voor de grondwaterstand.’ De oproep van Steenbreek aan gemeenten is dan ook: ‘verwijder daar waar nodig overtollig asfalt en zorg voor meer groen en trek daarbij vooral samen op met je inwoners. De particuliere grondeigenaar heb je daarbij hard nodig.’
Opvallende uitkomsten
Het rapport geeft resultaten weer die handig zijn voor gemeenten die aan de slag willen. Dat 37 procent van de tuinen voor meer dan de helft betegeld is bijvoorbeeld. Hoe de indeling en inrichting van de tuin verschilt per regio en inkomensgroep. Of dat 78 procent van de tuinbezitters bereid is om de tuin minder te besproeien in het geval van watertekorten. En dat negen van de tien respondenten weten dat het vergroenen van de tuin of het balkon bijdraagt aan een betere biodiversiteit.
Vergroenen
De helft van alle gemeenten is overigens druk bezig met vergroenen. In totaal zijn er nu meer dan 170 gemeenten aangesloten bij Stichting Steenbreek die zich inzetten tegen verstening binnen de gemeentegrenzen. Dit gebeurt door concrete groene acties in de tuin, op straat, in de wijk en in de buitenruimte. Gemeente.nu verzamelde verschillende voorbeelden uit de praktijk.
Geen groentax
Deelnemers uit het onderzoek werd ook gevraag naar hun mening over bepaalde maatregelen. Zo is 83 procent voorstander van een CO2-belasting om bij te dragen aan een beter klimaat. Maar het grootste deel van de Nederlanders is geen voorstander van een groentax die tuinbezitters verplicht hun tuin minder te verstenen (58 procent).
De hoogte van het inkomen en een koopwoning hebben overigens een positieve invloed op de interesse in het thema klimaatverandering. Deelnemers aan het onderzoek met een hoger inkomen hebben meer kennis over het onderhoud van hun tuin dan respondenten met een lager inkomen, aldus de onderzoekers.